ترکیب روش های حل ابداعانه مسئله TRIZ درس تریز TRIZ سخنران تریز TRIZ استاد سخنران تریز TRIZ مشاوره سخنران تریز TRIZ

ترکیب روش های حل ابداعانه مسئله  TRIZ  با سایر ابزارهای حل مسئله

 

 

روش حل ابداعانه مسئله TRIZ  به عنوان فرایند حل مسئله به ندرت در خلاء مورد استفاده قرار می گیرد یا به یک سازمان وارد می شود . تقریبا همیشه یک ساختاری از ابزارهای اولیه و فرایندهای موجود و در دسترس وجود دارد که TRIZ به آن وارد   می شود. TRIZ می تواند به عنوان یک جایگزین ، یا در ترکیب با کاربردی ترین و قابل استفاده ترین ابزارهای خلاقیت و ابداع که در دسترس هستند مثل حل خلاق مسئله با طوفان فکری، تکنیک تفکر جانبی، تکنیک کلاه های شش گانه،ابزارهای سبک اجتماعی مانند می یرز  بریگز یا تکنیک 16 نوع  ، وارد یک سازمان شود . بعضی از سازمان ها از ابزارهای ارزیابی سبک تفکر مثل تکنیک KAI  کرتون میخائیل یا تکنیک BCPI  نیز استفاده می کنند.

در مقاله خلاصه ای از  روش های ترکیب تکنیک ها ی حل ابداعانه مسئله TRIZ  با این ابزارها ارائه  می گردد.    

    

 بهزاد حسین عباسی

مشاور تریز TRIZ

معلم تریز TRIZ

استاد تریز TRIZ

سخنران  اصول  و فنون مذاکرات تجاری و مدیریت مدرس مدیریت استاد مدیریت ارتباط با مشتری

مدرس بازاریابی و فروش و فروشندگی تریز TRIZ

معلم بازاریابی فروش و فروشندگی تریز TRIZ

مدرس فروش برندینگ مدرس اصول و فنون مذاکره زبان بدن  و فروش و فروشندگی تریز TRIZ

مدرس مدیریت ارتباط با مشتری و فروش و فروشندگی تریز TRIZ

هماهنگی جهت برگزاری سمینارهای سازمانی و فروش و فروشندگی تریز TRIZ

مدیر برنامه ها جواد حسنی

09372202257 

9197685104

behzadabbasi.ir

۱- مقدمه

همان گونه که TRIZ  فراتر از پایه و اساس اولیه خود در حل مسئله مهندسی و صنعتی به زمینه های جدید مثل توسعه سازمانی ، مدیریت و اقتصاد توسعه می یابد متوجه می شویم که باید با ابزارهای تعریف و حل مسئله موجود به همان شیوه ترکیب شود. علاوه بر این ،  مواردی مانند  تحلیل ماده – میدان و نرم افزار TRIZ  در جعبه ابزار  TRIZ وجود دارد که به استفاده از تفکر قیاسی برای ارتباط دادن یک راه حل از یک زمینه علمی یا فناورانه به زمینه دیگر  نیاز دارد که  با استفاده از این ابزارها به آن کمک می شود .این مهارتی است که به وسیله همه افراد و کسی که به ندرت در موقعیت های آموزشی یا صنعتی آموزش داده می شود  به طور یکسان استفاده یا پردازش نمی شود . با وجود این می تواند برای یک تلاش حل مسئلهTRIZ  مؤثر، مورد نقد و بررسی قرار بگیرد.

۲- بررسی کلی کار کردن با ابزارها و فرایندهای موجود

این شناخته شده است که TRIZ به طورتلفیقی قابل استفاده با دیگر روش های حل مسئله مانند شش سیگما و QFD می باشد. این روش ها کار ضروری تعریف مشکلات مهم و اصلی را که نیاز به هدف گیری ودر نظر گرفته شدن دارند انجام   می دهند . TRIZ  علاوه براین که  قابلیت کاربرد به عنوان ابزار تعریف مسئله را دارد ، ولی بزرگ ترین نقطه قوت و مزیت آن ، توان یافتن راهکارهای رفع تناقض ها و راه حل مسائلی است که  معمولا به وسیله روش های دیگر شناسائی و تا حدی تعریف شده اند ولی آن روش ها قادر به حل مسئله نیستند .

در اینجا به طور اجمال و به عنوان مثال بیان می شود که روش های دیگر چگونه می توانند همراه با TRIZ  به شکل سودمندی مورد استفاده قرار بگیرند.

 

۲-۱-  حل خلاق مسئله (CPS ) با  استفاده از روش بارش ذهنی

تکنیک بارش ذهنی ( یا طوفان فکری ) احتمالا یکی ازقدیمی ترین روش های تولید ایده تاکنون شناخته شده می باشد  که توسط آسبورن و پارنز در دهه 1950 توسعه یافت. به طور کلی در این روش تلاش می شود مرحله تولید ایده از مرحله ارزیابی ایده تفکیک گردد . تکنیک مذکور به تولید ایده با کمیت بالا بدون وجود مانع انتقاد اجازه کامل داده می شود . برای بهبود کیفیت ایده هائی که تولید شده است ،از تکنیک های مختلفی استفاده  می گردد .

تکنیک بارش ذهنی یا طوفان فکری ساده یا به عبارتی کلاسیک ، روشی است که در آن از یک گروه به سادگی خواسته می شود با آزادی کامل و بدون هیچگونه محدودیتی  هرگونه ایده یا راه حل احتمالی و حدسی خود را در باره موضوع یا مسئله ارائه نمایند . مکمل این روش استفاده از تکنیک های تولید ایده (اندیشه پردازی) دارای ساختار بیشتر ، مانند مجموعه تکنیک های موسوم به « اسکمپر » است که شامل روش های جایگزینی ، تلقیق وترکیب ، تطابق دهی ، تغییر اندازه ، کاربردهای دیگر ، حذف  و ترتیب دهی مجدد  برای فعال سازی ذهن و اندیشه پردازی می باشد .

تکنیک مشهور دیگری موسوم به « 5 دبلیو اچ » ( 5WH ) که شامل پرسش های ششگانه : چه کسی ،   چه چیزی ، چرا ، چه موقع ، چه جائی  و چگونه می باشد نیز برای تعریف بهتر مسئله استفاده می شوند.  اساس این است که زاویه دید و نظرگاه  به "بیرون از چهارچوب " متوجه گردد و توسعه یابد . تکنیک های از این قبیل روش های بسیار خوب و موثری برای فعال سازی ذهن و اندیشه پردازی می باشند ، اما به هرحال قابلیت های آنها محدود است و برای خیلی از موارد کافی نیست .

 استفاده از روش های TRIZ ( نظریه حل مسئله ابداعی ) به طور تلفیقی با تکنیک های فوق الذکر می تواند

اثر بخشی قابل توجهی داشته باشد . به عنوان مثال ، 40 اصل ابداعی آلتشولر، شبیه کاربرد تکنیک های اسکمپر ، می تواند برای فعال سازی ذهن و اندیشه پردازی مورد استفاده قرار گیرد .

روش حل خلاق مسئله وقتی به مرحله ارزیابی اندیشه ها و راه حل ها  می رسد ، همواره توسط افراد گروه در باره تعدادی از آنها گفته می شود « فکر خوبی است » ، که این در واقع بیانگر آنست که یک تناقض تشخیص داده شده است  و می توان به جدول ( ماتریس ) تناقض ها مراجعه نمود .

 

2-2- تکنیک شش کلاه و تفکر جانبی

ادوارد دبونو ، متخصص مشهور جهانی تفکر و خلاقیت ، چند روش مؤثر تفکر و حل خلاق مسئله را بر اساس جداسازی حیطه های تفکر و خروج از چهارچوب توسعه داده است .یکی از روش های او که کاربرد بسیار گسترده ای دارد روش « شش کلاه تفکر » است. منظور از این شش کلاه نمادین که دارای رنگ های آبی ، سبز ، قرمز، سیاه، سفید و زرد هستند جدا نمودن مرحله اندیشه پردازی از مرحله ارزیابی می باشد . چهار تا از این کلاه ها با برخی ابزارهای اولیه TRIZ  نوعی وجه اشتراک دارند .

نکته مهم روش این است که هر عضو گروه حل خلاق مسئله ، برای به حداکثر رساندن نتیجه یک مفهوم و مرحله و نه برای اتلاف انرژی در اثر انتقاد و منفی نگری ، همان کلاهی را بر سر دارد که دیگران نیز در همان زمان پوشیده اند.

کلاه آبی در ابتدا برای توضیح خود مراحل جلسه استفاده می شود . کلاه قرمز برای این است که به شرکت کنندگان اجازه دهد واکنش های احساسی خود را نسبت به عقاید و مفاهیم ، بدون این که الزاما نیازی به هیچ گونه منطق یا ابراز حقایقی  ، مثل واکنش های "احساس قدرت و جرئت " باشد ، نشان دهند. این دو  کلاه همتای جدی در جعبه ابزار TRIZ ندارند.

کلاه سبز برای این است که ایده پردازی فراوان ، پرتکاپو و بدون انتقاد همه افراد را برانگیزد . 

دبونو تکنیک های دیگری نیز مثل تکنیک « PO  »( اظهار نظر شایدی در باره ایده ها ) و تکنیک  

 « فرض کنید ..... » ارائه نموده است .  استفاده می شوند . تحت تأثیر این کلاه ،40  اصل ابداعی می تواند به شکل اتفاقی در مقابل مسئله به کار برده شود. اصول می توانند به عنوان محرک تفکر مورد استفاده قرار بگیرند. کلاه زرد برای این استفاده می شود که همه در این باره که در هر ایده چه چیزی خوب یا خوش بینانه است فکر کنند. ایده پردازی مجدد و تکمیلی می تواند انجام شود و برای تولید یک اندیشه خوب و حتی بهتر مورد استفاده قرار گیرد . کلاه سیاه برای این است که همه به این که در باره هر ایده  چه چیزی اشتباه است ، فکر کنند .این کلاه بیانگر زمان انتقادهای فردی و گروهی است. طبق پیام کلاه سیاه ، خلاف فرایند تفکر و اصول TRIZ و جدول تناقض ها ، می تواند نگریسته شود . تفکر با کلاه سیاه برای ایجاد اطمینان به این که گروه در باره همه مسائل بالقوه و اساسی در باره یک راه حل فکر کرده اند، مورد تأکید قرار می گیرد و بسیار توصیه می شود . همچنین تفکر با کلاه سیاه ممکن است از نگرانی در خصوص تناقض ها در عملکرد یا طرحی از یک محصول یا فرایند ناشی شود. نمودارهای نرم افزاری TRIZ می توانند به این که همه موارد مربوط به عملکرد موفق یک محصول یا سیستم نیز قابل استفاده است، اطمینان بدهند .

در تفکر با کلاه سفید، سؤالی که پرسیده می شود این است که « چه نوع اطلاعاتی برای ارزیابی آن ایده و راه حل مورد نیاز است » . طبق این کلاه ،  TRIZ سؤالاتی در این باره که چه صنایع یا فناوری های دیگری درگیر حل همان مشکل هستند ، را مطرح می کند و اطلاعات فنی در باره عملکرد یا طرح یک سیستم  می تواند مورد بحث قرار گیرد.  علاوه بر این ، وادار کردن گروه به تفکر در باره منابع موجود و در دسترس برای رسیدن به نتیجه مورد نظرشان می تواند در اینجا ایفای نقش نماید .